UBND huyện Thanh Trì không ra quyết định thu hồi đất mà hộ gia đình cụ Hoàng Văn Mão đang sử dụng là đúng hay sai? Tại khu vực ao Dòng Dọc, việc xây dựng, sửa chữa nhà ở được thực hiện theo quy định nào trong trường các hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp GCNQSDĐ?

Một số hộ dân xã Ngọc Hồi

Trả lời: Để giữ uy tín cho con trai là Bí thư Đảng ủy xã, ngày 19/7/2003, cụ Hoàng Văn Mão gửi đơn đến UBND xã Ngọc Hồi, xin trao trả đất vườn do gia đình cụ “lấn chiếm” trong những năm 1988, 1994. Tuy nhiên, cho đến trước ngày 1/7/2004, UBND huyện Thanh Trì vẫn không ra quyết định thu hồi nên hộ gia đình cụ Mão đương nhiên được hưởng lợi từ quy định mới. Theo đó, Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất và cấp GCNQSDĐ đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định từ trước ngày Luật Đất đai 2003 có hiệu lực (1/7/2004), không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch (theo khoản 4, khoản 6 Điều 50).

Điều cần lưu ý là, Luật Đất đai năm 2003 không sử dụng khái niệm “lấn chiếm đất” để chỉ người sử dụng đất từ trước ngày 1/7/2004 mà gọi họ là “người sử dụng đất ổn định” để xem xét cấp GCNQSDĐ cho họ.

Như vậy, ngày 24/6/2005, UBND xã Ngọc Hồi ra văn bản đề nghị cấp trên thu hồi đất đã được người dân sử dụng ổn định, không có tranh chấp từ những năm 1988, 1994 (nay lại phù hợp quy hoạch) là không đúng quy định của Luật Đất đai 2003; đồng thời, UBND huyện Thanh Trì không chấp nhận đề nghị của UBND xã, không ra quyết định thu hồi đất trong trường hợp này là đúng quy định của luật.

Pháp luật nghiêm cấm xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp. Nhưng, tại khu vực ao Dòng Dọc, hàng chục năm qua, hầu hết các hộ sử dụng đất đã làm nhà ở cấp 4; nhiều hộ còn xây dựng nhà kiên cố 2- 3 tầng, song vẫn được “yên ổn”, chứng tỏ tình trạng pháp lý của đất đã thay đổi (không còn là “đất nông nghiệp”). Theo quy hoạch mới, “đất nông nghiệp” ngày xưa, nay đã thành “đất ở”.

Căn cứ Điều 50 Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành, các hộ dân ở khu vực ao Dòng Dọc đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ.

Đối với hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện được cấp GCNQSD đất ở, pháp luật tạo thuận lợi cho họ được xây dựng, cải tạo nhà ở, ngay cả trong trường hợp họ chưa được cấp “sổ đỏ” (nhất là việc chậm này hầu như không phải do lỗi từ phía người sử dụng đất).

Nghị định số 180/2007/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xây dựng về xử lý trật tự xây dựng không quy định cưỡng chế phá dỡ mà yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền tạo thuận lợi trong việc cấp phép cho các trường hợp “xây dựng mới trên nền nhà cũ hoặc cải tạo nhà đang ở phù hợp quy hoạch xây dựng; công trình xây dựng trên đất có đủ điều kiện về cấp GCNQSDĐ theo quy định của Luật đất đai”.

Nguyễn Chấn
Luật gia-Nhà báo
PGĐ Công ty Luật SHTT ALNGUYEN
Đăng trên báo Kinh tế Hợp tác Việt Nam